Profesjonalnie o nawadnianiu 01/2019

macje o maksymalnej długości ciągu dla danego typu przewodu nawadniającego przy określonym ciśnieniu wody. w warunkach polowych emitery linio- we narażone są na: przesuwanie przez wiatr, odkształcanie pod wpływem bez- pośredniego działania promieni słonecz- nych, uszkodzenia przez zwierzęta (ptaki, gryzonie, lisy, zające i inne) oraz ciągniki i maszyny. w celu zminimalizowania ry- zyka uszkodzeń przewody nawadniające można montować pod powierzchnią na głębokości od 5 do nawet 30 cm. pod- powierzchniowe ułożenie emiterów daje też inne korzyści, np. jeszcze lepsze wy- korzystanie wody, bo ograniczone jest jej powierzchniowe parowanie i dociera ona bezpośrednio do strefy korzeniowej roślin. kolejną zaletą stosowania emiterów linio- wych jest ograniczony wzrost chwastów. dzieje się tak dlatego, że powierzchnia gleby jest sucha. taśmy i linie kroplujące mogą być rozkładane ręcznie lub me- chanicznie. urządzenia do rozkładania przewodów nawadniających mogą być agregatowane – np. z sadzarkami, maszy- nami do rozkładania folii czy formowania zagonów. wŁaściwy dobÓr systeMu nawadniania na rynku dostępna jest szeroka oferta emiterów liniowych z kroplownikami umieszczonymi w różnych odległościach jeden od drugiego – od 10 do nawet 150 cm. dobór przewodu nawadniające- go z odpowiednią rozstawą emiterów za- leży od odległości między roślinami w rzę- dzie, a także od rodzaju gleby. punktowe dostarczaniewody powoduje, że zwilżana jest niewielka powierzchnia gleby. krople wody przemieszczają się w głąb oraz w kierunku poziomym, zwilżając określo- ną objętość. zależy to zarówno od ilości podanej wody, jak i rodzaju gleby. na cięż- szych glebach, zawierających dużomałych cząstek, woda przemieszcza się prawie jednakowo w kierunkach pionowym i poziomym. na glebach lżejszych, piasz- czystych, woda przemieszcza się szybciej w kierunku pionowym niż poziomym. za- temna lekkich glebach powinno się stoso- wać taśmy i linie kroplujące o mniejszym rozstawie kroplowników i częściej nawad- niać rośliny. z kolei na glebach ciężkich na- leży stosować jednorazowowiększe daw- ki wody. w celu podania odpowiedniej ilości wody trzeba znać wydatek danego emitera.wopisach produktówpodawane sąwydatki pojedynczych emiterów (w l/h) oraz – dla ułatwienia obliczeń – wydatki wody z 1 mb bądź 100 mb przewodu na- wadniającego. nawadnianie kroplowe i FertyGacja nawadnianie kroplowe w znaczący sposób wpływa na rozwój systemu korzeniowego i jego rozmieszczenie w profilu glebowym. najwięcej korzeni gromadzi się wokół źródła wody i nie przerasta do głębszych warstw. taki sposób rozmieszczenia korzeni nie jest dostosowany do tradycyjnego nawo- żenia przy użyciu nawozów w postaci stałej. z tego powodu może być przy- czyną niedostatecznego odżywienia ro- ślin. dlatego, wraz z nawadnianiem kro- plowym, należy stosować dokarmianie nawozami rozpuszczonymi w wodzie, czyli fertygację. stosowanie nawoże- nia poprzez system kroplowy obniża koszty pracy i energii, a także zwiększa efektywność wykorzystania nawozów, ponieważ ilość wprowadzanych skład- ników pokarmowych jest ściśle zwią- zana z fazą rozwojową roślin. płynne nawożenie polega na wprowadzaniu przygotowanego roztworu nawozów do wody przepływającej w systemie nawadniania za pomocą dozowników. dozowniki wykorzystuje się do tego celu naj- częściej dozowniki inżektorowe lub proporcjonalne. dozowniki te nie wy- magają dodatkowych źródeł zasilania, gdyż „napędzane” są przepływającą przez nie wodą. dozownik inżektoro- wy swoje działanie zawdzięcza zwęż- ce Venturiego. wykorzystuje on efekt różnicy ciśnień. różnica ciśnień między wlotem a wylotem inżektora wywołu- je efekt ssania wewnątrz konstrukcji. konsekwencją jest zasysanie roztworu nawozu. dozownik inżektorowy nie posiada żadnych części ruchomych. prosta konstrukcja dozownika pozwala na łatwy montaż i zapewnia bezawa- ryjne działanie. pobieranie roztworu nawozu odbywa się jednak kosztem straty ciśnienia przepływającej wody i jest od niego zależne. precyzyjnymi urządzeniami do pobierania roztworów nawozów są dozowniki proporcjonalne. woda przepływająca przez urządzenie, nawet w niewielkiej ilości, wprawia w ruch tłok silnika, który uruchamia tłok wtryskowy. ten z kolei zasysa roztwór nawozu i wtłacza go do wody płynącej w instalacji nawodnieniowej. dozownik utrzymuje proporcjonalne dozowanie roztworu nawozu do prze- pływającej wody. roztwór podawany roślinom ma stałe stężenie – nieza- leżnie od szybkości przepływu wody. w instalacjach o dużych przepływach mają zastosowanie również pompy dozujące z napędem elektrycznym. dozowanie roztworu nawozów do in- stalacji odbywa się tutaj bez obniżania ciśnienia wody – na zasadzie wtrysku do głównego kolektora. dostępne na rynku dozowniki są przy- stosowane do podawania substancji płynnych i rozpuszczalnych w wodzie, w stężeniach stosowanych w rolnictwie i ogrodnictwie. można je więc wykorzy- stywać również do aplikowania środ- ków ochrony roślin. drtomasz spiżewski uniwersytet przyrodniczyw poznaniu 8. branŻa